تفاوت گیربکس cvt با at: بررسی همه جانبه
تفاوت گیربکس cvt با at یکی از سوالات رایج میان رانندگان و علاقه‌مندان به خودرو است. اگر شما هم به دنبال درک بهتر این دو نوع گیربکس و مزایا و معایب هرکدام هستید، باید بگوییم که تفاوت‌های قابل توجهی در نحوه عملکرد، مصرف سوخت، و راحتی رانندگی وجود دارد.
در حالی که گیربکس‌های ای تی سیستم دنده‌های ثابت را دارند و در هنگام تعویض دنده حس انتقال قدرت را به راننده منتقل می‌کنند، گیربکس‌های cvt با سیستم انتقال پیوسته و بدون تعویض دنده، تجربه‌ای نرم و روان از رانندگی را ارائه می‌دهند. این تفاوت‌ها چگونه بر انتخاب شما تاثیر خواهد گذاشت؟ در ادامه با ما همراه باشید.
گیربکس اتوماتیک AT
گیربکس at را با نام‌های دیگری مانند گیربکس انتقال خودکار نیز می‌شناسند. از مدل ای تی، معمولاً در ماشین‌هایی استفاده می‌کنند که امکان تعویض دنده‌ها بدون دخالت دست فراهم باشد. این گیربکس از مبدل‌های گشتاور و سیستم‌های هیدرولیکی برای تعویض دنده‌ها استفاده می‌کند، اما در سمت مقابل مدل‌های دستی از پدال کلاچ و اهرم دنده بهره می‌برند. در مدل‌های AT، مطابق با بار موتور، سرعت ماشین و ورودی راننده، دنده عوض می‌شود. چنین تجربه‌ای به دلیل فناوری پیشرفته گیربکس اتومات AT رخ می‌دهد.
گیربکس اتوماتیک CVT
در صنعت خودرو از گیربکس CVT با نام گیربکس دائماً در حال تغییر یا ضریب متغیر یاد می‌کنند. این مدل از محصولات بین مدل‌های اتومات، بیشترین حجم تولید و فروش را به خود اختصاص داده‌اند. در این مدل نیز مانند نوع AT، رفتار اتوماتیک را بر روی دنده‌ها مشاهده می‌کنیم و مانند نوع at با داشتن مبدل گشتاور، دیگر خبری از دنده‌ها نیست. شاید تا الان از خود پرسیده‌اید پس تفاوت گیربکس cvt با at چیست؟ در ادامه می‌خواهیم به طور مفصل این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم.
گیربکس CVT و AT چه تفاوت‌هایی دارند؟
به خوبی مشاهده کردید که هر دو این گیربکس‌ها، دارای حالت اتومات هستند و با وجود مبدل گشتاور، خبری از دنده‌ها در آن‌ها نیست. اما این دو مدل با وجود شباهتی که دارند، دارای تفاوت‌های زیادی نیز هستند که در ادامه به شرح تفاوت گیربکس cvt با at می‌پردازیم.
قطعات تشکیل دهنده گیربکس at وcvt
قطعاتی که گیربکس CVT را تشکیل می‌دهند، شامل دو فولی یا همان قرقره و یک تسمه فولادی یا پلیمری هستند. فولی متحرک به دیفرانسیل و فولی محرک به موتور متصل می‌شود. فولی‌ها از دو صفحه مخروطی تشکیل می‌شوند که فواصل بینشان، قابل تغییر است. با تغییری که در فاصله صفحات فولی‌ها انجام می‌شود، قطر مؤثر فولی‌ها تغییر می‌کند و در نهایت شاهد عوض شدن دنده هستیم.
در سمت مقابل و در رابطه با فرق گیربکس cvt با at باید گفت که گیربکس at از ترمزهای نواری، مبدل گشتاور، کلاچ‌های متعدد، پمپ روغن و چندین چرخ دنده تشکیل شده است. سر هم شدن این قطعات در کنار یکدیگر، سیستمی پیچیده را تشکیل داده که با فشار روغن و فرامین الکتریکی کار می‌کند. با توجه به آنچه گفته شد، هزینه ساخت AT بیشتر از CVT خواهد بود.
نحوه عملکرد گیربکس at وcvt
تفاوت گیربکس cvt با at در نحوه عملکرد آن‌ها نیز مشهود است. در گیربکس at، نقش کلاچ را مبدل گشتاور بازی می‌کند و قدرت موتور خودرو را به جعبه دنده می‌رساند. درون جعبه دنده، چندین چرخ دنده سیاره‌ای قرار گرفته‌اند که با درگیر شدن ترمزها و کلاچ‌ها، نسبت مختلف دنده را معین می‌کنند.
در سمت مقابل برای دانستن تفاوت at و cvt باید گفت که در خودروهایی با گیربکس CVT با روشن شدن موتور، قدرت به فولی محرک رسیده و آن را می‌چرخاند. با وجود تسمه‌ای که در این بین هست، این قدرت به فولی متحرک نیز می‌رسد. کامپیوتری که درون خودرو قرار دارد، با توجه به بار موتور و سرعت، فاصله صفحات فولی‌ها را با یکدیگر تنظیم می‌کند. در چنین شرایطی، تنظیم لحظه‌ای اتفاق می‌افتد که باعث تغییر دنده خواهد شد.
کیفیت تعویض دنده گیربکس at وcvt
می‌توان گفت تفاوت cvt با at در نوع کیفیت تعویض دنده نیز نمایان می‌شود. در واقع در مدل cvt به صورت نرم، دنده عوض می‌شود به‌طوری‌که راننده چیزی را حس نمی‌کند و متوجه تغییر دنده نمی‌شود. اما در سمت مقابل در نوع AT تعویض دنده، همراه با کمی تکان و تغییر محسوس دور موتور است. البته که نسبت به گیربکس‌های دستی، این تکانه‌ها و تغییرات با شدت کمتری انجام می‌شوند، اما با این وجود سرنشینان آن را حس می‌کنند.
البته که کیفیت تعویض دنده به تعویض روغن گیربکس نیز وابسته است. توصیه می‌کنیم در زمان مقرر برای تعویض روغن گیربکس اتوماتیک ساندرو، تالیسمان و… به تعمیرگاه تخصصی مراجعه کنید. فارغ از فرق بین گیربکس cvt با at ، تعویض روغن گیربکس، تأثیر بسزایی بر روی تعویض دنده می‌گذارد.
شتاب گیری گیربکس at وcvt
تفاوت گیربکس cvt با at در شتاب آن‌ها نیز مشهود است و مدل at، شتاب بیشتری نسبت به نوع cvt دارد. می‌توان گفت به دلیل طراحی نسبت دنده‌های مشخص برای حداکثر شتاب گیری، at در مسئله شتاب از cvt بهتر عمل می‌کند. به دلیل این که در مدل CVT تغییر نسبت دنده به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد؛ در نتیجه شاهد شتاب ناگهانی مانند at نخواهیم بود. البته این قضیه می‌تواند مزیتی نیز به حساب بیاید و آن مزیت، کار کردن موتور روی دور بهینه است؛ در نتیجه در cvt، فشار کمتری به موتور وارد می‌شود.
تعمیر و نگهداری گیربکس at وcvt
به دلیل این که ساختار گیربکس cvt ساده‌تر است؛ در نتیجه کمتر خراب می‌شود، اما زمانی که خراب شود هزینه تعمیر آن، گران‌تر خواهد بود. تسمه و فولی‌های این نوع گیربکس، قطعات گران قیمتی هستند و همچنین تعویض آن‌ها، نیاز به دقت بالایی دارد به همین جهت خرابی آن، هزینه بیشتری نسبت به نوع at دارد.
در ادامه تفاوت گیربکس cvt با at به این مسئله نیز توجه داشته باشید که در سمت مقابل در گیربکس at، قطعات بسیاری وجود دارند؛ در نتیجه احتمال خرابی بیشتر است، اما تعمیرات راحت‌تری دارد. برای نگهداری و تعمیر بهتر گیربکس خودرو خود، راهنمای تعمیر گیربکس اتوماتیک ال نود، ساندرو و… را بخوانید.
کلاس خودرو در تفاوت گیربکس cvt و at
با توجه به تفاوت گیربکس cvt با at از مدل CVT بیشتر در خودروهای سبک استفاده می‌کنند؛ زیرا طراحی این گیربکس برای انتقال گشتاورهای پایین انجام شده است. شرکت‌هایی مانند میتسوبیشی و نیسان در خودروهای اقتصادی و ارزان قیمت خود از مدل cvt استفاده می‌کنند.
کلاس‌های خودرویی که AT در آن‌ها حضور دارد، بیشتر از نوع CVT است و این دیگر تفاوت گیربکس cvt و at به حساب می‌آید. در واقع از گیربکس AT در خودروهای شاسی بلند، لوکس، اسپرت و… استفاده می‌شود. این گیربکس گشتاورهای بالا را به خوبی تحمل می‌کند و مناسب برای رانندگی‌های سنگین است. شرکت‌هایی مانند بی ام و، مرسدس بنز و آئودی در مدل‌های مشهور و قدرتمند خود از این گیربکس استفاده کرده‌اند.
مصرف سوخت گیربکس at وcvt
دیگر تفاوت گیربکس cvt با at در راندمان سوخت آن‌ها است. گیربکس‌های سی وی تی، مشخصاً دارای راندمان سوخت بهتری نسبت به مدل‌های ای تی هستند. بر اساس آزمایش‌های مختلفی که انجام شده مدل‌های cvt، هشت تا دوازده درصد مصرف سوخت کمتری نسبت به مدل‌های ای تی دارند.
از آن جایی که در سیستم AT، دنده‌ها از پیش تعریف شده هستند؛ در نتیجه موتور نمی‌تواند زیاد روی دور بهینه بماند و این مسئله در ترافیک شهری بیشتر مشهود است. در مدل ای تی با فشار دادن پدال گاز، موتور مجبور است فشار بیشتری را تحمل کند تا به دور بالاتر برسد و دنده عوض شود، این مسئله باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود.
ضریب دنده
در گیربکس‌های ای تی، ضریب دنده، حالتی مشخص و پله‌ای دارد؛ اما در سمت مقابل در مدل سی وی تی، ضریب دنده، حالت متغیری دارد. چنین شرایطی باعث می‌شود که موتور در هر موقعیتی، مناسب‌ترین نسبت دنده را داشته باشد. این تفاوت گیربکس cvt با at را هم در نظر داشته باشید.
تجربه رانندگی در تفاوت گیربکس cvt و at
شاید مهم‌ترین تفاوت گیربکس cvt با at در تجربه رانندگی مربوط به این گیربکس‌ها باشد. با مدل سی وی تی، راننده هیچ تکانی را احساس نمی‌کند و به نوعی تجربه منحصر به فردی را پشت سر می‌گذارد. در چنین شرایطی، صدای موتور ثابت مانده و تنها سرعت خودرو، بیشتر می‌شود.
در سمت مقابل در مدل at، حس هیجان بیشتری وجود دارد و دور موتور به طور ممتد افزایش و کاهش پیدا می‌کند. این مسئله حس رانندگی سنتی را به شما تزریق کرده و هیجان رانندگی در آن بیشتر است. این که تجربه رانندگی با کدام یک بهتر است؟ به سلیقه خودتان بستگی دارد.
کاربرد و مناسب بودن گیربکس at وcvt
گیربکس cvt، بیشتر برای فعالیت‌های سبک و تو شهری مناسب است. در واقع برای مسافت‌های تو شهری و ترافیک این خودروها بهتر هستند؛ زیرا مصرف سوخت پایین‌تری داشته و کم سروصدا تر هستند. اما برای مسافت‌های برون شهری جاده‌ای، گیربکس‌های ای تی، گزینه‌های مناسب‌تری به نظر می‌رسند و این تفاوت گیربکس cvt با at برای رانندگانی که زیاد به سفر می‌روند مهم خواهد بود.
خرابی‌های گیربکس at وcvt
دیگر تفاوت گیربکس cvt با at مربوط به خرابی آن‌ها است. گیربکس CVT در مقایسه با AT، کمتر خراب می‌شود و دلیل آن، ساده‌تر بودن طراحی آن است. اما مدل ای تی از قطعات بسیاری تشکیل شده که درصد احتمال خرابی آن‌ها، بالاتر است. اما در زمان تعمیرات، مدل سی وی تی، هزینه بیشتری بر روی دست شما خواهد گذاشت. با خواندن راهنمای تعمیر گیربکس اتوماتیک مگان، ال نو و… از بروز خرابی‌های ممتد در گیربکس جلوگیری کنید.
تفاوت گیربکس cvt با at در یک نگاه
در ادامه تمام تفاوت های کلیدی این دو نوع گیربکس را در یک نگاه برایتان ذکر کرده ایم:
| ویژگی‌ها | گیربکس CVT | گیربکس AT |
|---|---|---|
| قطعات تشکیل دهنده | دو فولی و یک تسمه فولادی | ترمزهای نواری، مبدل گشتاور، کلاچ‌های متعدد، پمپ روغن و چندین چرخ دنده |
| نحوه عملکرد | موتور روشن شده و قدرت آن به فولی محرک و سپس متحرک می‌رسد و در نهایت کامپیوتر درون ماشین به تعیین دنده می‌پردازد. | کلاچ نقش مبدل گشتاور را بازی می‌کند و قدرت موتور را به جعبه دنده‌ها می‌رساند. چرخ دنده‌های درون جعبه، دنده را تعیین می‌کنند. |
| شتاب‌گیری | شتاب کمتر | شتاب بیشتر |
| تعمیر و نگهداری | نگهداری آسان‌تر اما تعمیر و هزینه آن بالاتر | نگهداری سخت‌تر اما هزینه تعمیر پایین‌تر |
| کلاس خودرو | برای خودروهای سبک | برای انواع خودرو |
| مصرف سوخت | پایین‌تر | بالاتر |
| ضریب دنده | متغیر | مشخص و پله‌ای |
| تجربه رانندگی | آرام و بی‌سروصدا | هیجانی همراه با صدای موتور و تغییرات محسوس دنده عوض کردن |
| کاربرد و مناسب بودن | مناسب برای مسافت‌های درون شهری | مناسب برای فعالیت‌های سنگین و مسافت‌های برون‌شهری |
| خرابی‌ها | کمتر خراب می‌شود | بیشتر خراب می‌شود. |
کدام یک بهتر است؛ گیربکس cvt یا at؟
پاسخ این سؤال، کاملاً به خود شما وابسته است و با توجه به آن چه در رابطه با تفاوت گیربکس at با گیربکس cvt گفته شد و سلیقه رانندگی خودتان و نوع استفاده شما از خودرو، می‌توانید پاسخ این سؤال را بدهید. اگر به دنبال هیجان رانندگی هستید به سراغ گیربکس at بروید ولی اگر یک خودرو کم مصرف می‌خواهید که سوخت زیادی را مصرف نکند و دیر به دیر خراب شود، به سراغ خودرویی با گیربکس سی وی تی بروید.
سخن پایانی
در این مطلب به طور مفصل در رابطه با تفاوت گیربکس cvt با at، اطلاعاتی اعم از تفاوت در مصرف سوخت، ضریب دنده، هزینه تعمیرات، خرابی، شتاب گیری، قطعات تشکیل دهنده و… را برایتان شرح دادیم. تعمیر گیربکس به خصوص گیربکس‌های at و cvt، کار ساده‌ای نیست و باید به دست تعمیرکاران ماهر و متخصص انجام شود. شما می‌توانید برای تعمیر گیربکس یا تعویض روغن آن به تعمیرگاه تخصصی رنوفرانس مراجعه کنید.
