یکی از اختلالات فنی که ممکن است در خودروها به‌ویژه در فصول سرد سال مثل پاییز و زمستان به وجود بیاید، روشن شدن فن ماشین است. بروز این مشکل نشان‌دهنده اختلال در سیستم خنک‌کننده خودرو بوده که به دلایل مختلفی به وجود می‌آید. در شرایط عادی فن خودرو زمانی شروع به فعالیت می‌کند که دمای موتور به یک حد مشخص رسیده و نیازمند خنک شدن است؛ اما اگر خودرو در شرایط آب‌وهوایی پاییز و زمستان که هوا به نوبه خود سرد است روشن شود، فارغ از علت روشن شدن فن ماشین در زمستان باید نسبت به رفع هرچه سریع‌تر آن اقدام کرد.
چرا در هوای سرد فن ماشین روشن میشود؟ بررسی مهم‌ترین دلایل
فن یا پروانه در خودرو به‌عنوان یکی از اجزای اصلی سیستم خنک‌کننده، وظیفه جابه‌جایی هوا از طریق رادیاتور را به منظور کاهش دمای مایع خنک‌کننده دارد. با روند افزایش دمای مایع خنک‌کننده بر اثر فعالیت موتور، فن شروع به فعالیت کرده تا دما به سطح متعادل برسد و مانع از داغ شدن بیش از حد موتور شود. روشن شدن فن در دمای پایین ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت:
بروز ایراد در سنسور دما
یکی از اصلی‌ترین علت روشن شدن فن ماشین در زمستان با وجود هوای سرد، خرابی سنسور دما یا ترمیستور است. این قطعه در خودرو مسئول گزارش دادن دمای مایع خنک‌کننده به ECU به‌عنوان واحد کنترل الکترونیکی است. چنان‌چه به هر دلیلی این قطعه درست عمل نکند و دمای اشتباه را اعلام کند، فن به اشتباه شروع به فعالیت و روشن شدن خواهد کرد.
بروز مشکل در ECU به‌عنوان واحد کنترل الکترونیکی
ECU به‌عنوان مغز الکترونیکی در خودروها، کنترل و مدیریت بسیاری از سیستم‌های خودرو را به منظور فعالیت بی‌عیب‌ونقص بر عهده دارد. بروز هرگونه مشکل در این قطعه باعث صادرکردن دستورات نادرست به‌ویژه به فن خودرو میشود؛ به همین دلیل تعمیرکاران اولین مواردی که به‌عنوان علت روشن شدن فن ماشین در زمستان به آن می‌پردازند، چک کردن این قطعه و اطمینان از سلامت آن است.
اگر شما ماشین تندر ال 90 دارید، می‌توانید برای رفع مشکل در ECU به تعمیرگاه تخصصی ال ۹۰ مراجعه کنید.
وجود مشکلات الکتریکی به‌ویژه اتصال کوتاه
هرگونه معایب به‌ظاهر پیش‌پاافتاده مثل سیم‌کشی آسیب‌دیده یا اتصال کوتاه در مدار فن یا اتصال الکتریکی نامناسب باعث میشود که ناخواسته فعالیت فن آغاز شود. اغلب این مشکلات الکتریکی می‌تواند ناشی از فرسودگی، خوردگی یا آسیب‌های فیزیکی به سیم‌ها و اتصالات بوده که دلیل روشن شدن فن ماشین در هوای سرد است.
عدم تنظیم درست سیستم خنک‌کننده
از دیگر عواملی که به‌عنوان علت روشن شدن فن ماشین در زمستان می‌توان به آن استناد کرد، تنظیم نادرست سیستم خنک‌کننده است. تحت این شرایط فن در دماهای پایین‌تر نسبت به حد معمول و استاندارد لحاظ‌شده شروع به فعالیت می‌کند. عدم تنظیم درست در چنین مواردی می‌تواند به دلیل تنظیمات پیش‌فرض در کارخانه و یا توسط مکانیک در طی تعمیرات اعمال‌شده باشد.
وجود مشکلات مکانیکی در فن خودرو
در برخی موارد وجود مشکلات مکانیکی در خود فن یا موتور فن، علت روشن شدن فن ماشین در هوای سرد است. گیرکردن فن یا خرابی موتور فن از جمله مواردی است که در این شرایط می‌تواند عامل روشن ماندن فن به‌طور مداوم باشد.
نقص در ترموستات
یکی از عوامل بسیار مهم در تنظیم بودن جریان مایع خنک‌کننده موتور در خودروهای مختلف ترموستات است. درصورتی‌که این قطعه دچار نقص یا خرابی شود، ممکن است باعث افزایش دما شده که خود علت روشن شدن فن ماشین در زمستان و در دمای پایین خواهد بود. بنابراین باید نکات مربوط به نگهداری ماشین در زمستان و سرویس دوره‌ای و عیب‌یابی به طور منظم انجام شود تا در صورت بروز هرگونه مشکل هرچه سریع‌تر نسبت به رفع آن اقدامات لازم صورت بگیرد.
اشتباهات نرم‌افزاری
بعضی از خودروها دارای دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای خاصی هستند که تنظیم‌کننده فن خودرو است. تحت این شرایط ممکن است با وجود خطاهای نرم‌افزاری یا نیاز به به‌روزرسانی نرم‌افزار در عملکرد فن اختلال ایجاد شود و باعث روشن شدن فن ماشین سرد شود.
بروز مشکل در رادیاتور
کار انتقال حرارت از مایع خنک‌کننده به هوا توسط رادیاتور خودرو انجام میشود. هرگونه گرفتگی یا خرابی در این قطعه و در واقع عملکرد نادرست رادیاتور، یکی از دلایل روشن شدن فن ماشین در زمستان است. در ضمن وجود نشتی در رادیاتور نیز باعث کاهش سطح مایع خنک‌کننده و افزایش دمای موتور شده و به‌عنوان علت روشن شدن فن ماشین در زمستان شناخته میشود.
مشکلات مربوط به پمپ آب
به جریان انداختن مایع خنک‌کننده در سیستم خنک‌کننده خودرو، جزء وظایف پمپ آب است؛ در نتیجه هرگونه خرابی در این بخش باعث قطع جریان مایع خنک‌کننده، افزایش دما در موتور و روشن شدن فن خودرو حتی در هوای سرد زمستان خواهد شد. ضمن این که وجود نشتی در پمپ آب نیز باعث کاهش سطح مایع خنک‌کننده و بروز این مشکل در خودروهای مختلف میشود.
کمبود مایع خنک‌کننده
از دیگر مواردی که باعث روشن شدن فن خودرو حتی در هوای سرد زمستان میشود، کمبود مایع خنک‌کننده است که منجر به افزایش دمای موتور و روشن شدن مکرر فن میشود.
ایجاد انسداد در مسیرهای خنک‌کننده
وجود رسوب و آلودگی در مسیر مایع خنک‌کننده، باعث مسدود شدن و کندی حرکت مایع هنگام عملکرد فن شده که این امر افزایش دمای موتور را در پی دارد و علت روشن شدن فن ماشین در زمستان خواهد بود.
راهکارهای رفع علت روشن شدن فن ماشین در زمستان
در صورتی که هر یک از عوامل ذکرشده در بخش قبل در خودرو رخ دهد، باید برای رفع مشکل و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر به خودرو نسبت به رفع هرچه سریع‌تر آن اقدام کنید.
بررسی و تعویض ترموستات
چنان‌چه شاهد بروز علائم خرابی در این قطعه شدید، باید اقدام به بررسی و عیب‌یابی ترموستات نموده و در صورت عدم امکان تعمیر آن نسبت به تعویض ترموستات خودرو و رفع علت روشن شدن فن ماشین در زمستان اقدام کنید.
بررسی و تمیز کردن رادیاتور
به منظور پیشگیری از چنین مواردی بهتر است به‌صورت دوره‌ای و منظم اقدام به تمیزکاری و چک رادیاتور کنید تا در صورت وجود نشتی یا گرفتگی، بتوان نسبت به برطرف کردن آن زودتر اقدامات لازم را لحاظ کرد.
بررسی و تعویض پمپ آب
از آن‌جایی که پمپ آب جزء قطعاتی است که باعث جریان یافتن مایع خنک در خودرو میشود، با بررسی و چک دوره‌ای از سلامت این قطعه و عملکرد درست آن اطمینان حاصل کنید.
بررسی حسگر دما
با توجه به این که یک علت روشن شدن فن ماشین در زمستان اختلال در عملکرد حسگر دما است، باید این قطعه چک شود و در صورت نیاز اقدامات مربوط به تعمیر یا تعویض آن انجام شود.
بازرسی سیستم برق فن
برخی از خودروها نیازمند مراقبت بیشتر و بررسی منظم قطعات به‌ویژه در فصول سرد سال هستند؛ به طوری که علت سوختن مکرر رله فن ال ۹۰ نیز در اغلب اوقات، عدم مراقبت و چک منظم است. با توجه به این که سیستم برق و الکترونیک خودروها در اثر عوامل مختلف به‌ویژه گذر زمان دچار اختلال و خرابی می‌شوند باید این بخش‌ها به‌ویژه رله فن و سیم‌کشی‌های مربوط به آن را بررسی کنید و از سلامت و صحت آن به‌عنوان یک علت روشن شدن فن ماشین در زمستان مطلع شوید.
چک کردن سطح مایع خنک‌کننده
همان‌طور که در بخش قبل اشاره شد، وجود نشتی در رادیاتور یا پمپ آب باعث کاهش سطح مایع خنک‌کننده میشود. تحت این شرایط می‌توانید با بررسی سطح استاندارد مایع خنک‌کننده، مانع از روشن شدن مکرر فن خودرو شوید.
تمیزکردن مسیر عبور مایع خنک‌کننده
با توجه به این که ممکن است در اثر آلودگی و ایجاد رسوب، مسیر حرکت مایع خنک‌کننده مسدود شود، با پاک‌کردن این مسیر با استفاده از ابزارهای مرتبط باعث عملکرد درست فن خودرو خواهید شد.
نکات مهم نگهداری و پیشگیری از مشکلات فن ماشین
یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که می‌توانید با آن مانع از روشن شدن فن ماشین در زمستان شوید، انجام سرویس‌های دوره‌ای و منظم تعویض مایعات، بازبینی قطعات مختلف و تمیزکاری سیستم‌های مرتبط است که باید آن را جدی بگیرید.
استفاده از مایع خنک‌کننده مناسب
برای هر خودرو باید متناسب و مطابق با توصیه‌های سازنده خودرو از مایع خنک‌کننده مناسب و باکیفیت استفاده شود.
بازیابی دوره‌ای سیستم خنک‌کننده
از آن‌جایی که بروز اختلال در این بخش به طور مستقیم با علت روشن شدن فن ماشین در زمستان ارتباط دارد، با بررسی منظم می‌توانید از وجود نشتی، گرفتگی یا خرابی‌های احتمالی مطلع شده و به‌موقع نسبت به رفع آن اقدام کنید.
بررسی فشار سیستم خنک‌کننده
با توجه به این که کاهش یا افزایش فشار سیستم خنک‌کننده منجر به عملکرد نادرست فن میشود، با بررسی منظم لازم است فشار آن را در محدوده مناسب و استاندارد قرار بگیرد.
جمع‌بندی
روشن شدن فن ماشین در زمستان ممکن است بر اثر وجود مشکلات متعددی در سیستم خنک‌کننده خودرو رخ دهد. عوامل مختلفی می‌تواند علت روشن شدن فن ماشین در زمستان باشد که با بررسی و چک منظم می‌توانید مانع از بروز مشکلات در این زمینه شوید.
خرابی ترموستات، گرفتگی یا نشتی رادیاتور، خرابی پمپ آب، اختلال در حسگر دما، نقص در سیستم برق فن، کاهش مایع خنک‌کننده، انسداد مسیر عبور مایع خنک‌کننده، عدم عملکرد درست ECU ، خرابی فن و… همه جزء مواردی است که منجر به روشن شدن مکرر فن خودرو حتی در هوای سرد زمستان میشود. به منظور پیشگیری از این موارد حتما نکات مهم نگهداری و پیشگیری در این زمینه را که در طی مقاله به آن اشاره شد رعایت کنید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره‌های دقیق می‌توانید با متخصصین ما در رنوفرانس در ارتباط باشید.
